To przede wszystkim wielki artysta, malarz, historiozof i nauczyciel. Dorastał w rodzinie, w której patriotyzm był jedną z najbardziej cenionych wartości. Z tego względu już jako bardzo młody człowiek był silnie ugruntowany w poglądach politycznych oraz zdeterminowany odnośnie do kierunku swojej twórczości. Artysta nadawał wielką wagę malarstwu historycznemu, podkreślał jego szczególną wartość i przez całe życie był mu wierny.
Kierowała nim miłość do ojczyzny, zauważał w targanej rozbiorami Rzeczypospolitej potrzebę odrodzenia przede wszystkim w obszarze mentalności, chodziło mu o pokrzepienie serc rodaków oraz wzbudzenie w nich nadziei na suwerenny kraj. Matejko kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, studiował również w Monachium. W 1873 roku objął stanowisko dyrektora krakowskiej ASP. W tym czasie rozpoczął także podróże po Europie, zwiedził m.in. Paryż, Wiedeń, Węgry, Turcję i Włochy.